Aurten be San Inazio egune dala ta jai girorik ez da faltako Likona dorre azpixan. Egitarau zabala aurkeztu dabe Uztailak 29 eta 31 eako. Mus txapelketi, erromeixi, sardiña jana, ta bertsolaxak (JON MAIA ta OIHANA IGUARAN) ziurtatute daz behintzat. Hortik aurrea ahal dabenak ahal dabena.
Erderazko esaera zaharrak diñue, DIOS LOS CRIA Y ELLOS SE JUNTAN! edo QUIEN TE HA VISTO Y QUIEN TE VE! edo LA FAMILIA TOCA, LOS AMIGOS SE ELIGEN!… Atzo arratsaldeko irudixe da azpixan ikusiko dozuena (lagun batek bixalduzku), Ondarruko portun atataku, ez dakiau zeatxik euazen berbetan, nominan ingurun edo TOUReko plantoin ingurun edo vete a saber. Gu irudixaz geatzen gaz, Pikolun patroleko morroi bi eta txapelgorrixan kotxeko bi kide lasai lasai anaikidetzan. Gure arbasuk lurretik altza ezkeo bertan siko osteabe. Esandaku, NO COMMENT!
Argixaua ezin leike esan, GAZEN LAKOXIK IXATIAZ eta GEURE ERA MATXATXIAZ HARRO GAZELAKO!
Gaurko egunan harire ernaiko gaztik be kalea ata dotxuez aldarrikapenak kartel honen bitxartez.
Idatzi hau zabaltzeko eskatuzku L.A.B. sindikatutik:
2007ko apirilean PNV-EAJk kudeatzen zuen Ondarroako Udalak Pixape plazaren zati bat saldu zion Urresti 2001 S.L. enpresari 90.000 euroren truke. 2007ko maiatzean Ondarroako Udalak Pixapeko plaza bitan zatitu zuen (zati bat ordurako Urresti 2001 S.L.ri salduta zuen). 2007ko azaroan Urresti 2001 S.L. enpresak bi orube batu zituen: bata, Txomin Agirre 28a, eta bestea udalak saldu zion Pixape plazaren zatia. 2007ko ekainean Ondarroako Udalak Txomin Agirre 28an eraikina egin ahal izateko lizentzia eman zuen.
Orduan agintzen zuen PNV-EAJk ardurarik barik jokatu zuen. 1997ko hirigintza udal arauek argi esaten dute Alde Zaharrean ezin dela etxe berririk eraiki eta etxea barritzeko PERI edo plan berezi bat derrigorra dela. Gainera, 1997ko udal arauetako memorian ez da aipatzen Txomin Agirre 28an etxe berririk egiterik. Halan da be, PNV-EAJk eraikina egin ahal izateko xehetasun azterlana tramitatu zuen.
Gertaera horiek legez kanpokoak izan zitezkeela eta, herritar batzuk udalean bertan salatu zuten egoera. Orduko udal arduradunek ez zieten kasurik egin, eta auziak epaitegietan amaitu zuen. Gogoratu behar dugu urte horietan ezker abertzalea ilegalizatuta zegoela, eta udalean ez zegoela inongo kontrol politikorik.
Urteak pasa dira eta epaiak etorri dira. EAJ-PNVk udalean emandako pauso guztiak bertan behera geratu dira:
2008an xehetasun azterlana bertan behera laga zuten epaileek. 2011ko otsailean lizentzia ere bertan behera laga zuten epaileek. Eta 2014ean otsailaren 27an bertan behera geratu dira behin-betiko Pixape plazaren segregazioa eta salmenta.
Beraz, Txomin Agirre 28an eraikina egiteko pauso guztiak bertan behera geratu dira epaileen aginduz. Ez legezkoa izan zen prozesua osorik.
Goiko Kalean egindakoak argi erakusten du Espainar Estatuan eta Euskal Herrian zelako hirigintza eredua garatu den azken urteotan. Interes ekonomiko garrantzitsuak egon dira eta interes horiek bultzatzeko astakeria handiak egin dira.
Orain Ondarroako Udalak egoera kudeatu behar du derrigorrean, Ondarroako herriari ahal denik eta kalterik txikiena eraginez. Txarto egindakoa zuzentzea ez da erraza izango. Agian ezinezkoa. Garestia behintzat bai. Herritarren dirutik.
150.000€ eraikin horretan etxea erosteko dirua aurreratu zutenei, kalte ordain gisa.
Ia 400.000€ konstruktoreari.
150.000€ eraisketa lanetan.
Epaitegietan eta abokatuekin egindako gastua.
Ta zer esanik ez euren bizi proiektua bertan egitea pentsatuta zeukaten ondarrutarrei sortutako kalte morala eta bizilagunei sortutako gorabehera guztiak.
IA MILIOI BAT EURO HERRITARREN DIRUTIK ESPEKULAZIORA ETA KORRUPZIORA
Uste dou astakeria hau egin zuten politikariek euren ardurak argitu behar dituztela.
PORTUGALgo Krabelinan iraultzin urteurrena dala eta, herritxar batek idatzi hau bixaldu dosku egun bixi douen egorin inguruko hausnarketako gonbidapena luzatuz:
Liluratua geratu omen zen Jose Afonsok emandako kontzertuaren ondotik herri hartan aurkitutako herri antolaketa eta komunitate senaz. Kontzientzia politikoaz eta iraultzaileaz. Lilura horretatik sortuko du, hamar urte geroago 1974ko apirilaren 25ean Salazar diktadorearen kontra abiatuko zen Krabelinen Iraultzari hasiera emateko abisu sekretu gisa erabilitako Grândola, Vila Morena kantua eta aldi berean iraultzaren ikurretako bat izango zena.
“Grândola herrixka beltzarana, lagun bat izkina bakoitzean, berdintasuna aurpegietan, herria da gehien agintzen duena”.
2020ko apirilak 25ean, Covid19 gaitzak etxeratuak gaituenean, globalizazioaren adibiderik argiena bizitzen ari gara, mundu guztia, une berean. Gauza harrigarriak ikusi ditugu, Italia iparraldea kasu, Europa eta munduko zonalde industrializatu eta garatuenetakoa, txikiagoa, pobreagoa eta baliabiderik ezean elkartasuna jardunez ulertzen duen Cuba bezalako herrialdea eskertzen medikuak bidaltzeagatik. Maila txikiagoan, herriz herri, erakundeei aurrea hartuta askotan, antolatu diren herritar andana; gure herrian ere, auzokoei erosketekin, erizain eta medikuentzat maskarillak egiten, balkoi eta sare sozialetan askotariko keinuekin, kultur sortzaileen sormenaz, Radixu Irratiako uhinez… guzti hau eramangarriago izan dadin laguntzen.
Halakoetan indartu ohi da komunitate sentimendua, herri sena, agertu lagun bat izkina bakoitzean, zalantza barik bizi dugun krisi hau gainditzeko tresnarik eraginkorrena ere badena. Halaber, krisi larriek parada eskaintzen omen dute ordura artekoa auzitan jarri eta agertoki berriei, paradigma berriei bide emateko. Guztiona, auzolana, publikoa. Elkar zaindu eta sektore zaurgarrienak zaurgarri izateari utz diezaioten ekarpen kolektiboa. Zaldibarren ikusi dugu zerbait pribatua denean, etekin ekonomikoa lehenetsi eta beste guztia, baita langileen bizitza ere zikoizkeriak estaltzen duela. Politika egiteko eta gobernatzeko ereduak haize berriez astintzeko garaiak dira, hautu demokratizatzailea, herritarrak, komunean duguna, komunitatea indartzekoa… finean Grândolan bezala herria izan dadin gehien agintzen duena.
Dimentsiñoi planetaxu hartu daben, osasun larrialdi egoera honek aurrea ein ahala, hausnarketa desbardinak ipiñi doskuz mahai gainin.
Ondorixo globalak eukiko dotsuz eta ezin di aurreikusi danak. Baine dakiauena da; osasun eta zaintza zerbitzuk erabat kolapsa dotsuzela. Ondorio sozial eta ekonomikuk be bistaratzen daz; asko biharretik bota, enpresa txiki eta autonomuk egoera oso larrixin, …
Egoera globalizatu honetan, ondio be kate gogorraua dakau Euskal Herrixan, ez dakauelako Estatu propixoik erabakitxeko ahalmenaz, burujabe. Españiko Estatuk alarma egoerin atxikixiaz ikusi dou zelan 155.a aplika daben autonomixan eskuduntzak (lehen asko ta!) bere einaz. Gainea, berandu eta txarto ibilli di. Baine hori EAEko Gobernuatxik be ahal dou esan. E, Urkullu… Berandu eta txarto, Gobernu Españolan eskutik. Azkanengoko egunearte EAEko hauteskundik eusten, on, egoeri normalizaten dunan mantriaz, ETB lagun… (komunikabide publikun inguruko eztabaidi be, emon bikou egunen baten, edo zuzenin TeleBatzoki ixena ipiñi ETBi).
Hauteskundik ekainin nahi dozuez ein halakoxi… Ez dotsue arduraik ixek. Egoeri normalizaten dala esaten: Benetan? Jenti biharrea bixalduaz osasune arriskun ipiñiaz? Horrei gehitxu biharrin hildako bihargin guztik. Gaur beste bihargin bat hil de Arrigorriagan. Joaquin eta Albertok be, Zaldibarko zabortegixan hile bi baino gehixa daruez lurperatute, eta PNVn kudeaketi horretan be…
«Saldu» asko eta ein gitxi, eta txarto. Autonomuntzako laguntzak? Ze adar jotze da hori… mesedez! Baine AHT bai, hori bai, konfinamendu egoeran be AHTn biharrak aurrea, nahidanbeste langile arrixkun ipiñiaz, herritxarrok ez douen bir abiadura handiko tren bateatxik. Eta milloik eta milloik horretxetan gastauaz, ingurugiro kaltik be ez dotsue arduraik.
3.000.000€ 150.000 autonomontzat. Horrek AHTko 100 metro diz. Ze nezezidade?!
Kulturgintzakuk, dendaxak, baserritxarrak, tabernaxak, autonomuk, kaleratutako langilik, osasun eta zaintza lanetan dabizen biharginak… bixitzen gazenak ez dotsue arduraik. Confebasken eskutik bidi eitteko hautu aspaldi ein zenduen.
EAEko hauteskundik ez dakiau noiz, baine ahalik ariñen nahiko dotsuz ein PNVk. Espero danok gogun eukitxi azken denboraldi honetan, ondio be agerikuaua dan gestinoi nefastu, kapitalan aldeku, danan gainetik diru eta alderdixe. Herri modun gauzak zelan nahi douzen ein, erabakitxeko ahalmenik baik gaz, iñoix baino gehixa burujabetzi bir dou!
Jaurlaritziatxik eta Aldundixatxik berbetan gabizenin, PNVatxik gabiz berbetan, batzutan ahaztu eitten gaskule emoten dau-eta! «Boterin» urte luzez euran era eitten nahi daben guzti! Baine aldaketi posible da, geure eskutan da, eta geure beharrixana da, geure bixitxakin modu duin eta osasuntsu baten aurrea ein nahi badou behintzat. Herri txikixak bixik nahi badouz, komertzixo txikixak zainddu bir douz. Itxi beixak, eta imajina momento baten herriko denda, tabernak… Itxitxe! Edo artista baiko herrixe… Hausnartu daigun beraz geure kontsumo ohitxurak be… Geuandik hasten da eta aldaketi. Ruper Ordorikak kanta baten esaten daben modun: «Zaindu maite duzun hori!».
Bakotxak ein datxile ein biharreko hausnarketak, eta EAEko hauteskundik ipintxen doskunin, gogun hartu!
Bideo hau bolo-bolo dabil sare sozial eta whatssapp etik eta interesgarrixe eritxi gasku herriko mediko honen gomendixuk eta mezu zabaltzi!
Guazen geure buruk eta ingurukuk zaintzea!
Kataluniako erreferenduman bigarren urteurrena ontxe pasata, eta preso politiko katalanan epaixe urteteko zain, artikulu hau idazti egokixe eretxi gasku momentu honetan.
Ondarrun dakau, astion kataluniatik ekarritxako hautesontzi bat. Opari sinboliko hau histoixin zati bat dala esan geinke, hain zuzen be Bartzelonako Sant Andreu auzuko L`estel hauteslekun egon zan kokatute 2017ko Urriak 1 eko autodeterminaziñoi erreferendumin. 
Hautesontzi hau, herritxar guztiok ordezkatzen gatxun etxin gelditxuko da momentuz, Udaletxin, esan douen modun herri guztintzako einddako oparixe da Herrialde Katalanetatik. «Opari berezi hau histoixin parte garrantzitsu bat da eta ohore bat da Kataluniako herrixan bixi ixan daben eta bixitxen dazenan objeto sinboliko hau herrixan eukitxi» esan dau Zunbeltz Bedialauneta, Ondarruko alkatik. Nabarmendu dabenez, «sinbolikoki, testigu pasateko keinu modun hartu bihirdou eta Katalunian einddaku gure herrixan gauzatzeko lanin jarraitxu bihir dou»
Hautesontzi honen iragana…
Hautesontzi honek, Kataluniako herri, auzo, hautesleku… guztitxako urna guztin modun beran histoixa partikularra dauke. Gogoratuko zaze, erreferenduman aurreko aste zoro eta tentso guztikin, Piolinen txalopan euazen Guardia Zibile eta polezixa española papeletak, erroldak, hautesontzixak handik edo hamendik topa naxan ebizen bitxartin, herri oso baten elkarlana eta konpromisuai esker, eskola elektoral guztik iraitxi lortu zin, ta zelan ez hautesontzixak, papeletak, erroldak… han euazen.
Eskutuko bihar asko egon zan honen danan atzin, dei anonimuk jarraibidik emoten, batzar klandestinuk, nerbixuk… dan dana herritxarrak osatutako sare antolatu baten barrun eta ondukuai ezautu ez arren konfixantza minimo bat emonda. 100.000 euro kosta zin 10.000 hautesontzi honek erosti, Marsellako porture aia zin Txinatik eta Katalunia iparraldetik sartu zin bolondresan kotxitan, gero naziñoi guztin banatzeko. Hau dana Piolinen txalopan euazenak ixeaz entera baik.
Horietako bat ixan zan Miren Azpiri Ondarrutarra, demokrazixintzako egun historiko hori posible etxi lortu ban herritxarretako bat. Erreferendunan aurreko egunetan Katalunia aldea hurreatu zin herritxar batzuk kontazkun euran esperientzixi. «Mireneaz batu ginan erreferenduman aurreko egunin (Irailak 30) lagun baten kontaktuai esker, beran etxea erun gatxun kafe bat hartu eta bertan kontuk kontateko, berba ta berba geuazela atazkun zamar boltza handi bat eta han eukazen urnak, erroldi, papeletak… emoziñoi eta urduritxasune batu gazkuzen egun historiko horren bexperan. Estatun bilatuenak zin objetu begixan aurrin eukitxik eta holako ekimen bateako behar beaharrezku dan mateixala aurrin eukitxin sentsaziñoi ezileike azaldu».
Hurrengo egunin (Urriak 1) Mirenen ardurapin euan L’estel hautesleku iraitxi lortu eben, han jun zan Miren beran kotxiaz zamar boltzak maleterun sartute .Ordu batzuk gerua polizixa Españolak inddarraz eskolan sartu eta eukezen urna batzuk, papeletak eta erroldi ostutzen.
(Miren Azpiri Ondarrutarra eskun hautesontzixakin 2017ko urrixan 1in.)
Honetan irudixetan ikusileike polizixa espainolak ibili ban biolentzixi eskoli itxitxeko:
Beraz, Mirenek humoriaz dinozku, «Hautesontzi hau Ondarrure erun eta hurrengo bihir dozueneako bat gitxia eukikozue lortzeko». Horretxeaz esaldixaz gelditzen ga, laster egun gogorrak etorriko diz, bai Katalanantzako eta baitxe be autodeterminaziñoi eskubidi praktikan ipini nahi douen herritxar guztiontzako. Argi dakau beti egongo gaztela Herrialde Katalanan albun eta eurak lortzeko bidin dazen ametsin burrukan jarraitxuko dou geuk be. Eskerrik asko Miren!
Hamen lagaten dotzuau NAIZek Mirenei eta L’estel hauteslekuko arduradunai einddako elkarrizketin bideue:
Atzoko irudixak diz behean ikusiko dozuenak. Zubi Zarran azpirarte alla zin kanpotik etorritxako elementuk. Ez dakiau zerren bille ebizen bañe ongi etorrixak ez dizela gogoratzen dotzau hamendik. Herriko hizkuntzan esangotzau: ALPA HAMENDIK!
Turrune! 