Irailak 27xe egun señalau de ezker abertzaleko kidintzako. Nazio askapen burrukan bixitxi galdu dabenak gogun, etorkizunea beirako proiektu eta jardune aldarrikatzeko egune.
Irailak 27an zitxa bi egongo diz herrixan:
Honen ostin, Ondarruko Ezker Abertzalik antolatute:
42 urte beteten diz gaur (abuztuak 30) Angel Etxaniz TripleA ko paramilitar faxistak erail ebena.
Herrixan oso ezagune zan Angel, Frankismun kontrako militante abertzali zalako, Aurrera kirol elkartin oso inplikata eualako, kirolzali zalako…
Herri Batasunako militanti zan eta beran jardun politikuatxik hainbat mehatxu jaso ixan ban, atxiloketak eta torturak be jasan ban, bera erahil ben eta beran lantokixe zan 34klubai be behin baino gexauatan eraso eitzen. 1980ko abuztun 30 goxaldin enkaputxatako gixon bi sartu eta hamarnaka tiro bota dotsen Angelei eta bertako beste hiru biharginei. Angel momentun hil zan eta beste 3 lagun zauritxute erun eben ospitxalea, bat larri. Triple Ako txakur paramilitarrak euran gain hartu ben erailketa hau, <<por rojo y separatista>> hil ebela esan ben euran komunikaun.
Gaba guztin herriko kanpai eta turrune martxan egon zin eta hurrengo egunetan hainbat protesta burutu zin.
Justizixaik ez da egon sekule Angelentzat, beran hiltzailik estatu terrorismuk babestute inpunitate osuaz bixi ixangozin seguruena, horren adibide argiketa ofizialik ez zala ein sekule.
Angelen histoixi wikipediako lotura honetan da xehetasun gehixauaz azaldute.
Lagun asko arduratute euazen ONDARROA 2021 urtekarixe noizko kaleratuko ete zan. Labatik urten barri dala jakindou gaur eta herriko denda liburutan ( IDIAKEZ eta ZURRUMURRU) ta egunkarixak saltzen dizen tokixetan (GAROA eta KURIKEn) saltzen ipini dotxuela 6 euron trukin. Hortaz gain Turismo bulegun be topako dozue. Ia gustoku dozuen herriko historiazalik (OHZ) eindako biharra.
1975. urteko Maxatzan 23tik 24re bitxarteko goxaldin institutuko ikasle talde bat kurtso bukaerako afatxatik 34re ixuzela, Guardia Zibilan koartel paretik pasaten zin bitxartin, Guardia Zibil batek Koldo Arriolai koartelea sartzeko aginddu emotzan. Koartel madarikatu horreta sartu eta segundu gitxire entzun zan 19 urteaz Koldoi bixitxi kendutzan tirun soinu. Plastikozko poltsa baten sartu eta zamarran kamioin altza eben Koldo kanposanture. Familixiai ixe argirik esan ez eta handik ordu batzuta lortuben euran semin gorputze etxea eruti…
Etsipen handiko egunak ixan zile esaten dabe testigantzak. Hileti herri guzti txakurrak hartute euala burutu zan, protesta bat edo beste ein zan, Guardia Zibilan kontrako pankarta batzuk be ipiniben herrixan… Futbol partiduk bertan bera laga, herriko denda eta tabernak zarratute egon zin… Orokorrin herri guztik sentiu ban tristura handiko egunak.
Koldon herixotzin ingurun 2010in argitaratutako liburu PDFin eskuragarri da ondorengo lotura honetan: Ondo lotutako hilketa baten istorio beltza bezain sakona .
Koldon lagun, irakasle, herritxarran… sasoi horretako testigantza eta dokumentoz da osatute Imanol Oruemazagak hainbat lagunen alkarlanaz batea argitaratutako lan hau.
Argia aldizkaxan efemeridin atalak gogorarazi dau gaur Koldon herixotzi. Bertan esaten dau Itoiz taldik Hilzori II kanti eskeini dotsanela euran ikaskidi zan koldoi.
Irakasli: Idoia Telleria Maritxalar, argazkilarixe, formatzaili eta bideratzaili
Egutegixe: Maiatzak 3, 10, 17, 24 eta 31 (martitzenak) Ordutegixe: 17:30-20:00 Leku: Etxelila
Antolatzaili: Etxelila eta Udaleko Berdintasun Saila
Matrikuli: 10 €
Ixena emoteko matrikula fitxa bete eta ordainketi ein bihir de. Goxetan, Udal Diru-Bilketa bulegun (Kantoipe 3an) etxeko aukeri eongo da, eta arratsalditan, Etxelilan (Artibai 3, goiko pisun
Ikastaruai buruz: Ondarruko herrixan histoixi emakumin ahotsetik eta bizipenetik kontatuko dan espazixu eskainiko da. Argazki zaharrakin Ondarruko memoixi errekuperatuko da emakumin ikuspegitik. Argazkixak eta irudixak landuko diz, komunikazio tresna gisa, oroitzapen eta gertakari sozial eta pertsonalak azaleratzeko eta danan ondari ixateko. Argazki eta irudxakin collage, muntaia, sormen lanketi eingo da murala ixango danan eredugarri.
40 urte pasa diz bañe eztou ahazten ESTEBAN MURUETAGOIENA SCOLAn erahilketi. TORTURI zer dan galdetzen dabenai, https://es.wikipedia.org/wiki/Esteban_Muruetagoiena orri honetan sartzeko esatetzau.
Esteban, 1982Ko martxun 15in atxilotu ben, 10 egunez tortura gogorrak jasan zitxun eta 3 egunea hil zan torturak eragindako zaurixan ostin. Estatu españolak noiz onartuko dau komisaldegixetan gertatutakuk? Ondarrutar askorek pasa ixan dotxuen momentu gogorrak atxilo aldixetan argitxuko diz egunen baten? Gogoratzen dozue ITZIARREN SEMEA abestia? ANDONI ARRIZABALAGAk pasazitxuenak komisaldegixan?
Bittartin guk ESTEBAN urtez urte gogoratu ixan dou. Irudixak hor geatuko diz betirako.
46. urteurrena ixango da aurtengu, 5 langille hil zitxuezen Gasteizen españiko polizixak eta guk eztou ahazten. Monolito aurrin lore eskeintzi eta ekitaldi xume bat eingotzau 5 hildakuai martxoak 3 (eguenin) arratsaldeko 7 retan.
Torturin kontrako egunan bixamonin, herrixan ein zin aldarrikapenak nahi douz erakutsi argitalpen honetan.
58 lagun ixan diz gitxienez herrixan TORTURAK jaso dotxuezenak, batzuk behin baino gehixauatan.
Kolore ezberdinetako polezixan eskutan dazela mota ezberdinetako torturak jaso dotxuezen herritxarrak omendu dotxuez gaur ernaiko gaztik alamedan.
Errekonozimendu, aitortzi eta barriro ez gertatzeko bermi aldarrikatu dabe, torturik euki daben inpunidadi salatuz.
Beste mural honek be agertu diz herrixan Zumetan arte lan eta guzti:
Torturi jaso daben herritxarrak ixen abizenak dakarrez eta argi da ze inddar armatuk atxilotu eta tratu txarrak erain dotsezen.
Batzuk ukatu etxen dabe torturin existentzixi herri honetan, beste batzuk kaso puntualak baino ez dizela ixan diñue, badaz inddar polizial jakin baten autorixi ukatzen dabenak be… Baine argi eta garbi da TORTURI SISTEMATIKU ixan dala herri honen gatazka guztintzir.
Hamen lagaten dou Euskal Memoria fundaziñoik einddako ikerketai esker sortutako datu basi, bertan torturi jaso daben herritxarran kasuk agertzen diz:
Herrixan ixenetik, urtin arabera… Bilatu leikez tortura kasuk. Ezinbesteku de memoixan eta errelatun aurrea etxeko Euskal Memoria moduko fundaziñoik eukitxi! Azterketa lan gogorrak fruituk emoten dotxuzelako.
Gaurko egunez on dala 27 urte Ertzañan karga baten ondorixoz bixotzekuk emon eta jun zan gure artetik IMANOL PORRU. Pasan astin JHISAtxik esaten gendun gauza bardiñe gogoratzen dotzuau, EZTOU AHAZTEN!
Zer pasa zan IMANOL gaur guaz ez egoteko? Beran omenez eindako wikipedia orrixin irakurrikozue gertatu zana.
https://eu.wikipedia.org/wiki/Imanol_Lertxundi
Urtero gogoratzen dou gaurko egunez JHISA falta dala gure artin. Esperantzaik ez dou galtzen egunen baten argitxuko dala beran hilketi, susmuk beti euki douz, etxekuk, lagunak, militantzixako kidik, herrittar arruntak… beti bide bardiñea erun gatxue, estatuko inddar para-polizialak ixan zile hilketin arduradunak.
Belaunaldi barrixak etorri ala memoixi ahazten juten da, gure biharra da hori ez gertati. Gu, hori ez gertateko lanin gabiz, beran histoixi sare sozialeta altzaten, dakauen dokumentaziñoi guni aberasten (argazki barrixak topaten, sasoi hartako esku orrixak jasoten..)
https://eu.wikipedia.org/wiki/Jesus_Maria_Zubikarai_Badiola
Turrune! 