Gaurko egunak albiste txar bat ekarri dosku, ITZIAR junde gure artetik 67 urteaz, bixitxako sasoi ederrenin.
Ondarruko EH Bilduk agiri bat ata dau sare sozialan bidez bere atsekabi erakusteko:
Emakume langile eta zintzu, ezkertiarra eta idea argiku. Bihar ederra ein ban Ziortza-Bolibarko udalin eta azkanengoko hauteskunditan Ondarruko zerrendakide be ixan gendun.
Eskerrik asko Itziar, eta muso handi bat etxekuai!
2019ko udal hauteskunditan herriko zerrendan juteko baiezko borobille emon ban, ta nahiz eta zerrendan atzealdin kokatute egon (12.) ilusiñoi handixe ipini ban taldin lana etxeko goguaz. Gero hainbat ekimen ezberdiñetan be ikusi ixan dou: Gure Esku Dagon ekintzetan, Bittore Lakan muralin beran aportaziñoi emoten, aringainga taldin…Beti esko bat botateko prest.
Etxelila ingurun ibili dizenak seguru gogoratzen dabela Itziat hitzaldixetan edo ikastarutan edo talde lanetan, aringainga taldin….Emakume geldi ezine, langilli, gozu, beti errespetuz eta laguntasunetik. Bittore Lakan omenez, 14 lagun batu zin hilabetitan tzir eskuz baldosak etxen ikasteko, eta bai ein be elegante! Tartin euan Itziar bera. Iraileko azkanengoko eguraldi ederreko asteburu aprobetxa ben, boskote bat kalea urten eta Bitxore gogoratzen dozkun irudixe herrixan ipintxea jun.
On dala pare bat aste jaso gendun lelengokotako mezu PARIS aldetik, ba ongun MENORCAtik jaso dou, TURRUNEruk oporretan hasitxe daz, ondo merezitxako atsedena da askorentzat, pilak kargatea duzenak gexenak. MENORCA jun dizenak epeleta jun eidi diñosku, bertako kaletan baño ederrak hartzea, kolore ederraz herrire bueltan etorteko, buru despejatea…..ta horren adierazle bi argazki eder eskeiñi dosku,bata, herrixan falta dizenakin gogoratzen ta Macarelletako kalako irudixe besti.
*Zeuek be oporreta bazuze, bixaldu argazkiren bat otzara@hotmail.com helbide elektronikure, gustoa zabaldukou eta.
EZ, EZ gaz ahaztu zuaz LAGUN! Gaur 50 urte handi betetezuz, urtik diz herritxik jun bihir ixan ziñana txakurrak gandik ihesi bañe gu ez gaz ahaztu zuaz. Zure lankide ohiak dizela, Markiña aldeko pandero jotzalli dala, ardau banatzalli dala, lagunak dizela (Amerikanu tartin), etxekuk, kidik….. danan artin gogoratzen dosku gaur urtik beteten dozuzela. Idatzi hau irakurriko dozule espero douenez, gaur belarrixak gorri-gorri ipiniko dotzuelakun zazen lekure muso handi bat nahi dotzuau bixaldu TURRUNE etxen eta irakurten douen lagun guztin partez. MATXE-MATXE LAGUN! ETXIN IKUSI ARTE JO TA KE!
Gutariko baten falti botako dou hamendik aurrea,Trumoi hotsakin batea esazkun agur Garbiñek, atzo illuntzin 84 urte eukazela. Turrunetik dolumiñak nahi dotzau emon beran senitartekuai. Gu, beran alabetako batek idatzi daben eskutitzaz hunkitxute geatu gaz eta zuei zabaltzi eritxi gazku:
85 bete beharko zenituen ekainaren 22an, gerrako umea. Kanttoipen hasia neba eta lehengusu-lehengusina artean, familia handian… Eta familia handia sortu zenutena aitaren eta bion artean, gazte-gazte zinetela… Bost alabako familia… Erraz esaten da! Aitak eta biok atera gaituzue aurrera… Hortxe egon zarete unerik gogorrenetan… Eduki duzuen gutxi hori beti geurekin konpartitzeko prest…Jenio gogorreko emakumea, ama… Eta jenio horrekin borrokatu zara biziari eutsi nahian, azken unera arte… Eskutik gogor heldu diguzu, ez duzu gure artetik joan nahi izan; geuk ere ez zeu geuretik joaterik… Zeure begi erdi itsuekin begiratu izan diguzu … Ikusten ama? Hementxe izan gaituzu denok zeu goxatu nahian, mina ahuldu nahian, bidea erraztu nahian… Eta uste dut zeugandik jaso dudana egun hauetan, eman dizudana baino askoz gehiago izan dela.Ezin dut idazten jarraitu… Begiak malkoz betetzen zaizkit… Nola kontatu esan nahiko nizukeen guztia…? Nola adierazi une honetan sentitzen dudana…? Nola eskertu emandako guztia? Trumoi eta tximista artean joan zara, zerbait esan nahi izango bazenigu bezala… Zeure marka utzi nahi, ama? Ostean, leihoa ireki eta ostadar eder bat erakutsi dizugu, bera hartu eta haren kolore bizien artean zeure bidea alai eta bakean hartzeko… Maitte zaittut, ama! Zoazen tokira zoazela, bidaia on bat opa dizut… Eta txokorik xamurrena neure bihotzean…
Baixakuro zain egoten gazen zerrendan agertu de gaur Imanol. Granadako Albolote (850km) espetxetik, Palentziko Dueñas (270km) espetxea ekarriko dabe!
On dala gitxi argitaratu gendun Ondarruko preso politikun helbidik eguneratute, bertan arpei barri bat gehitxute da. Imanol Miner. Hernaniarra, maitxasune medio, Ondarruko herrixaz lotura estu dauken preso politiku.
Gure nahixe dan danak ETXIN eta BIXIK eukitxi bada be, pozez hartzen douz barri honek! Sekule baino gexa, danak etxea ekarri arte ez gaz para bir!
Urtik aurrea duz bañe memoixi hor geatzen da. 26 urte pasa badiz be eztou ahazten zelan jun ziñan gure artetik. 1995 otsailan 9 zan eta Sanjuan txurru aldin Amnistiko ekitaldi baten deixe etxen euazen bi lagun identifikatu nahixan ebizen ertzain kotxe patrulla bateko kidik, hori ikusiaz beste herrittar talde bateaz esku bat botatea jun zin bi gaztiai eta hor hasi zan dana, saka, ten, porrak kanpoa, tentsiñoi, kargi…. horren ondorixoz bixotzekuk emon ta hil zan Imanol.
Beran azkanengokotako berbak honek ixan zin: «Nire seniden bat hor eongo balitxake gustatuko lestake jendik laguntzi. Horretxeatxik na neu be hamentxe laguntzen!»
IMANOL PORRU oso ezaune zan herrixan, abertzali, mendizali, abeslaxe, lagunan lagune…. Franco diktadori bixi zala hasi zan herrixan aldeko mugimendutan. 1968 xan (ordun, berde jantzikuk zin egurre emotebenak) ipinitzen lelengoko isune.
Beste idatzi honetan, FRAN ALDARONDOn askatasune eskatzeko firma bilketan parte hartzen
Mendi zaletasune bixitxako ardatza ixan ban eta umiai hori erakusten ahalegindu zan.
Datozen belaunaldixak gogun eukitxeko zein ixan zan IMANOL, guk, beran Wikipedixako orrixe sortu dou:
Euskal Herriko herri askotan lez, atzo eguerdixan elkarretaratzi ein gendun Alamedan AITOR eta GALDERen askatasune eskatzen. Herrittar mordo bat batu giñan euri zaparraratzan ta argi ta garbi esaten dotzuau: Gutariko bat ikutu etxen badozue, hor eongo gaz salatzen, aurrez aurre eukiko gatxuzue!
Gaur goxaldin junde gure artetik 85 urteaz NATI. GAIZKA URRESTIn andrin lez ezautuko zenduen askok bañe NATI hori baño gexaua ixan zan, nortasun handiko emakumi. Sasoi gogorrak bixi ixan ban (Franko garaixin) bañe bixitxiai aurre etxeko inddarrak euki zitxun. Ikastolan aldeko ekimenetan, presun aldekutan, ezker abertzalekutan…. beti lanin. Ondarruko herrixan histoixa zati bat junde gure artetik. Faltan botako zatxuau!
NATIn gorpu erraustu eingo dabe, dakauen egoeri kontutan hartute, oraingoz ez da agur berezirik eingo. Egoerik hobea etxen dabenin NATI eta GAIZKAn errautsak lagun artin agurtuko dou.
Aia da betiko modun urte honei agur esateko momentu eta datorrenai ongietorrixe emoteku; eta, horreaz batea, errepaso txiki bateaz nahi genduke amatxu urte zaharra.
Zer esan aurtengo urtiai buruz… Apartin sumaten gendun gaxo madarikatu honek egunerokotasunin eragin dosku gure bixitxetan. Konfinamentuk, hostalaritzin itxieri, osasun egoera konplikauk jente askorentzako, langabezixe, emakume askoren egoeri ondioik gogorraua, burohaustik… baine dana be ez da ixango iluntasune. Urti greba orokor bateaz hasi gendun bixitxa duinan alde, handik denpora gitxire pandemixik eragin doskun zuzenin gure lan baldintza eta eskubide sozial eta politikutan, baine ikusi de herritxarrak aurrea etxeko erakutsitxako inddarra. Horren adibide, Udalan bidez antolatutako zaintza saritan parte hartu daben jente bolondresa: mandatuk, botikako buelti, ogixe… zailtxasunak eukezen herritxarrai, txapela kentzeku ixan zan; batxe be, osasun egoeri ikusitxe hartutako erantzunkizun pertsonala be orokorrin egokixe ixan dala frogatu dou.
Aipatu douen modun urte berezixe ixan da eta Turrune be ez da libra. Konfinamentuntzir hainbat egitasmo ipini genduzen martxan: etxin falta gaskuzenan aldeko mezuk batu genduzen, pintxun argazkixak antxoa eunin, artxibo historiku arakatzen be ibili gaz, andramaxetako argazkixak batzen, igarkizunak argazki zaharrakin…. Aberri egune, andramaixak, gazte topaguni, maxatzan lehena… be bide telematikutatik bixi bihir ixan douz. Hamen momentu horrek gogoratzeko argazki batzuk:
Aurten be preso eta iheslarixak bahitxute jarraitzen dabe edo herritxik kanpo. Konfinamentu garaixin bereziki, euran egoeri asko gogortu de. Nahiz eta estatu españolak pauso txiki batzuk emon dotxuzen, tinko jarraitxu bihir dou danak etxea ekarri arte. Hamen herriko pilo bat lagunen argazkixakin eta mezukin konfinamendun geuazela einddako bideu, batxe be gaur egun herrixan ikusi geinkezen pankarta eta irudixak:
Ezin douz ahaztu aurten gure artetik jun dizen ezker abertzaleko lagunak. Besarkada handi bat senide eta lagunai! Zuen hutsuni igarriko dou!
2020 honetan 71 ixan diz BIHARRIN bixitxi galdu dabezen langilik! Urti jun eta urti etorri prekariedadin erruz bixitxi galdu daben bihargin kopuru ez da asko aldatzen. NAHIKU DE! Ernaiko kidik pankarta hau ipini dabe gaur bertan alamedan:
Etxe barrure beire, TURRUNAN datuai dagokixonez, esan bir dou web orrialdin bixitxa kopuru goruzke dule urtetik urtea. Aurten 267.000 bixitxa euki douz. Eskerrik asko TURRUNE etxen laguntzen dozuen danoi eta bisitari guztioi!
Urte barrixak emon datxile bidi gure nahixai! OSASUNE eta ASKATASUNE!
Gaur IBON IPARRAn egune da, 47 urte betetetxu, ta TURRUNEtik belarri tengada handi bat nahi dotzau bixaldu Gasteiz aldea. Nahiz eta etxin ezindouen ikusi ondioik nahiko genduken latxeik, udan beraz egoteko aukera desberdiñak euki douz ta inddar handixaz topa dou bai osasun aldetik ta batxe be kartzeletako kidin egoerin aurrin. Ia datorren urtin danok alkarreaz gaztetxin bazkai eder bateaz ospatzen douen beran eta DANAN askatasune. JO TA KE DANAK ETXIN IKUSI ARTE!
Herriko gaztik be gogoratu diz IBONeaz. Gaur Kanttxope errebueltan ipini daben pankarti de horren adierazle garbixena.
Turrune! 